Yazılar-Makaleler

Vietnamlı iç mimar Dr. Nguyen Thi Bich Van ile kaleme aldığımız mimarlık psikolojisi kitabında en fazla kaynaktan yararlanılan bölüm biyofilik mimari bölümü oldu. Biyofilik mimari, biyofilya denencesine (hipotez) dayanıyor. Bunu ilk ortaya atan Erich Fromm’a göre, insanda doğal olana dair doğal bir yatkınlık var. Bunu nerede görüyoruz? Değerli antropolog Dr. Tayfun Yeşilşerit’in bir seminerde belirttiği üzere, bitkisel ürünleri yeğleme eğilimimiz var; çünkü doğal olanın bize zarar vermeyeceğini var sayıyoruz. Biyofilya denencesi, daha sonra mimarlığa uygulanıyor. Böylelikle, orta yerinde yapay değil yaşayan ağaçlara yer veren AVM tasarımlarıyla karşılaşıyoruz. Doğanın dinlendirici bir yanı var. Birçokları için, evi ev yapan özelliklerin arasında, yeşil alanlara yakınlık ya da deniz manzarası olması var. Bu konuda kitap için yüzlerce kaynak taradık. Bu kaynaklarda, akla ne gelirse her işlevdeki yapılaşma için biyofilik tasarım örnekleri sergilendiğini gördük. Elbette bu tasarım çözümleri, coğrafyadan coğrafyaya fark edebiliyor. Örneğin, kutup-altı bölgeler ile dönencesel (tropikal) bölgelerin doğal öğeleri, dolayısıyla biyofilik tasarımları farklı olacaktır. Soğuk ülkelerde, gün ışığı arzulanır iken, böylelikle geniş pencerelere yer verilirken, sıcak ülkelerde, gün ışığının yakıcılığını engellemek hedeflenecektir. Örneğin, gölge edecek ağaçlara odaklanılacaktır. Ayrıca, kültürel farklar da bulunmaktadır. Bunların dışında, bu biyofilik mimarlık ortaya çıkmadan önce de bu ilkeleri uygulayan mimari yapılar var. Bunların başında şifahaneler geliyor. Kimi dinsel yapılar için de aynısı söylenebiliyor.

Politik psikoloji, yurttaşların ve grupların siyasal duygu, biliş ve davranışlarını psikolojik açıdan inceleyen bir psikoloji alt dalıdır.

Depremin temel olarak 5 tür etkisi var: Fiziksel, toplumsal, ekonomik, çevresel ve psikolojik. Bu etkileri kısa erimli-uzun erimli olarak da ayırabiliriz. Kısa erimde binalar ve altyapı yıkılır; ulaşım zorlaşır (fiziksel etki); ölümler olur, aileler bölünür, çocuklar yetim kalır, evler yıkıldığı için evsizlik sorunu ortaya çıkar. Deprem, yoksulları daha da yoksullaştırır (toplumsal etki). Dükkanlar ve işletmeler kapanır. Yağmacılık olabilir. Altyapıdaki bozukluk nedeniyle ticaret zorlaşır (ekonomik etki). Yangınlar, toprak kaymaları, tsunamiler olabilir (çevresel etki). Psikolojik olarak ise, olaya birinci elden tanıklık edenler toplu halde travma sonrası stres bozukluğu geçirirler. Medyadan ve sosyal medyadan etkilenen ikincil tanıklar da aynı rahatsızlığı geçirebilir (psikolojik etki). Bu durum uzun erimde de etkili olur (So ve Platt, 2014).